อีกครั้งที่ครูบิ๊กได้รับความไว้วางใจให้เป็นวิทยากรบรรยาย มาบรรยายธรรมในหัวข้อ ทำอย่างไรให้กายใจสมดุล ที่สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ หรือ ป.ป.ช. เมื่อวันศุกร์ที่ 29 กรกฎาคม 2559 ขอบคุณท่านผู้บริหารระดับสูงที่ให้ความสนใจเนื้อหาการบรรยายธรรมครั้งนี้เป็นอย่างดีค่ะ

หัวข้อ “ทำอย่างไรให้กายใจสมดุล” นี้ ได้รับความนิยมมากในปี 2559 สังเกตจากว่า ครูบิ๊กได้เชิญให้เป็นวิทยากรบรรยายหัวข้อนี้ค่อนข้างบ่อย แต่ครั้งนี้แตกต่างจากทุกครั้งคือ ได้รับความไว้วางใจจากท่านผู้บริหารระดับสูงเลยทีเดียว

การบรรยายเริ่มจากการชมคลิปวิดิโอแสดงความแตกต่างกันสุดขั้ว ระหว่าง “กาย” และ “ใจ” กล่าวคือ กายเป็นก้อน  เคลื่อนไหวช้า กายไม่ค่อยชอบไปไหน ส่วนใจ...จับต้องไม่ได้ เคลื่อนไหวอย่างรวดเร็ว และชอบท่องเที่ยวไปเรื่อย

เมื่อกายสัมผัสของร้อนหรือแหลมคม จะวิ่งหนี หรือชักมือออกทันที  ตรงข้ามกับใจที่มักจะวิ่งเข้าหาของร้อน หรือของที่ทำให้ใจเองต้องเจ็บปวด

กาย..ถ้าต้องแบกของหนัก ก็จะรีบปล่อย รีบวางทันที  แต่ใจ..ยิ่งหนักก็ยิ่งแบกไว้  ยิ่งแบกก็ยิ่งทุกข์ ยิ่งทุกก็ยิ่งแบก ไม่รู้จักจบสิ้น

กาย..ถูกฝึกให้แข็งแรงได้โดยการเคลื่อนไหว แต่ใจ..จะแข็งแรงได้ก็ด้วยความสงบนิ่ง

แค่นี้ก็พอจะเห็นแล้วว่า กายกับใจ อยู่คนละขั้วกันจริง ๆ เราจึงต้องมาเรียนรู้วิธีการสร้างความสมดุลให้กับกายและใจกันค่ะ

ในการบรรยายวันนี้ ครูบิ๊กก็เริ่มตั้งแต่การจัดที่นั่งก่อน โดยเปลี่ยนบรรยากาศจากการนั่งแบบ classroom มาเป็นแบบตัว U สบาย ๆ กันก่อน   จากนั้นจึงเข้าสู่การบรรยาย โดยเริ่มที่ภาพ “หัวใจ 4 ดวง”  หรือ “4 อ” ที่เราทำให้กับกายเป็นประจำ นั่นคือ อาหาร ออกกำลัง อาบน้ำ และ อาภรณ์

ทว่า “4 อ” นี้...เราไม่เคยทำให้กับใจเลย หรือทำก็น้อยมาก  ดังนั้น หากจะพูดถึงวิธี “ทำให้กายใจสมดุล” คงหนีไม่พ้น การออกกำลังใจ ให้อาหารใจ อาบน้ำให้ใจ และสวมอาภรณ์ให้ใจ ค่ะ

ออกกำลังใจ

กายจะแข็งแรงได้ก็ด้วยการเคลื่อนไหวบ่อย ๆ หรือออกแรงมาก ๆ  แต่ใจจะแข็งแรงได้ก็ด้วยการอยู่นิ่ง ๆ หรือเคลื่อนไหวน้อยที่สุด และวิธีการดีที่สุดที่พระพุทธเจ้าสรรเสริญไว้ คือการประคองใจไว้กับลมหายใจนั่นเอง ในหัวข้อนี้ได้ให้ผู้บริหารทุกท่านลองหายใจ 3 แบบคือ

          แบบแรก        หายใจเข้ายาว – กลั้นไว้ – หายใจออกยาว จำนวน 3 ชุด
          แบบสอง        หายใจเข้าสั้น-หายใจออกสั้น ถี่ ๆ  จำนวน 20 ชุด
          แบบสาม        หายใจเข้ายาว แล้วหายใจออกยาวทันที จำนวน 3 ชุด
          จากนั้นให้หลับตาอยู่กับลมหายใจ 3 นาที  

ให้อาหารใจ

เนื้อหาพูดถึงคำพูดที่ว่า “ไม่มีอะไรในกายและใจนี้ นอกจากสิ่งที่เราใส่มันลงไปเอง”  เราให้อาหารขยะกับใจ ใจก็ไม่แข็งแรง เจ็บป่วยง่าย  แต่หากเราให้อาหารที่ดีมีประโยชน์กับใจ ใจก็แข็งแรง เรานำใจนี้ไปทำประโยชน์ได้มากมาย  อาหารกายมี 5 หมู่  แต่อาหารใจมีแค่ 3 หมู่คือ

1.   การคิดบวก

2.   การพูดบวก

3.   การทำบวก

เนื้อหาหัวข้อนี้ถ่ายทอดผ่านกิจกรรม “น้ำใสใจบริสุทธิ์”  ซึ่งท่านผู้บริหารให้เกียรติออกมาร่วม “หยอดสี” ให้กับใจ

สิ่งที่เราให้กับใจ มีผลต่อสิ่งที่จะเกิดขึ้นกับชีวิตของเราเชียวนะคะ  เพราะท่านคงเคยได้ยิน “กฎของแรงดึงดูด”  ถ้าท่านให้อาหารใจด้วยความคิดลบ คำพูดลบ และทำสิ่งลบ ๆ  ใจท่านก็สกปรกหมองมัว  ใจนี้ก็จะดึงดูดแต่สิ่งลบ ๆ ร้าย ๆ หมอง ๆ เข้ามาสู่ชีวิตท่าน

แต่ในทางตรงข้าม...หากท่านให้อาหารใจด้วยการคิดบวก พูดบวก ชื่นชม อวยพร ทำสิ่งบวก ๆ ทำบุญ ช่วยเหลือเกื้อกูล ใจท่านก็จะสดใส แข็งแรง  ใจก็จะดึงดูดแต่สิ่งบวก ๆ ดี ๆ เข้ามาสู่ชีวิตท่าน

เสริมเนื้อหาด้วยการชี้ให้เห็นความยากของการเกิดเป็นมนุษย์  และความโชคดี 4 ข้อคือ

1.   เราได้เกิดเป็นคน

2.   เราเป็นคนที่มีมีอวัยวะครบ 32

3.   เราได้เกิดเป็นคนที่มีสุขภาพแข็งแรง

4.   เราเป็นคนมีความเห็นถูกต้อง ไม่ดูถูกบุญ

ความโชคดี 4 ข้อนี้ ไม่ใช่สิ่งที่มีได้กับทุกชีวิต  ดังนั้นหากใครมีครบถือว่าโชคดีที่สุดแล้ว  ที่สำคัญ...ชีวิตเราสั้น  สั้นเกินไปที่จะคิด พูด และทำ แต่สิ่งลบ ๆ

อาบน้ำให้ใจ

น่าแปลกที่เราอาบน้ำชำระกายทุกวัน วันละ 2 ครั้งเสียด้วย แต่เราไม่เคยอาบน้ำชำระใจกันเลยหนอ   ในขณะที่เราใช้น้ำและสบู่อาบน้ำให้กาย  พระพุทธเจ้าสอนให้เราใช้อุปกรณ์ 3 ชิ้นในการอาบน้ำให้ใจค่ะ

1.   ทาน (รู้จักให้)

2.   ศีล (ไม่เบียดเบียน)

3.   ภาวนา (เพียรรู้สึกตัว)

เพราะ ทาน ศีล ภาวนานั้น แปลตรงตัวว่า “เครื่องชำระใจ” แปลให้ง่ายลงไปอีกคือ “เครื่องทำความสะอาดใจ” นั่นเอง   กายสกปรกจากเหงื่อไคล  ใจ..สกปรกจากกิเลสทั้ง 3 คือ ผีขี้โลภ ผีขี้โกรธ ผีขี้หลง ค่ะ

     ทาน แปลว่า “การให้” ซึ่งเราสามารถให้ของ 9 อย่างเป็นทานได้  ประกอบด้วย ให้ทรัพย์สิน เงินทอง สิ่งของ ให้เมตตา ให้รอยยิ้มและความอ่อนน้อม ให้คำพูดที่ไพเราะ ให้แรงกายเป็นทาน ให้ความชื่นชมยินดี  ให้ความเสียสละ ให้ข้อคิดดี ๆ และให้อภัย  ก็จะเห็นได้ว่า ใน 9 อย่างนี้มีเพียงอย่างเดียวเท่านั้นที่ต้องใช้เงินซื้อหามา นอกนั้นไม่ต้องใช้เงินสักบาทนะคะ 

     ศีล แปลว่า “ปกติ” ดังนั้น ผิดศีลก็แปลว่า “ผิดปกติ” นั่นเอง ศีลเป็นข้อปฏิบัติเพื่อไม่เบียดเบียนตนเองและผู้อื่น  หากเรารักษาศีลทั้งห้าข้อได้  โอกาสที่ความโกรธจะเกิดขึ้นก็จะน้อยลง ๆ เรื่อย ๆ ค่ะ

     ภาวนา  แปลว่าการทำใจให้สงบ ซึ่งนอกจากจะเป็นหนึ่งในเครื่องทำความสะอาดใจแล้ว  ยังเป็น “อ.” ตัวสุดท้าย ในการ สวม “อาภรณ์” ให้ใจอีกด้วย

สวม “อาภรณ์” ให้ใจ

หัวข้อนี้ครูบิ๊กเริ่มจากประโยคว่า “สวมสติ ให้เหมือน สวมเสื้อผ้า” คือมีสติตลอดเวลา หรือให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้  ซึ่งสติก็หมายถึง “รู้สึกตัว” หรือระลึกรู้สิ่งที่เกิดขึ้นทางกายและใจตามความเป็นจริงที่ชัดที่สุดในปัจจุบัน นั่นเอง  และครูบิ๊กได้ทำกิจกรรมประกอบเรื่อง “อาภรณ์” ใจ  คือกิจกรรม “ลูกโป่งหัวใจ” นั่นเอง

ถอดรหัสกิจกรรมลูกโป่งหัวใจได้ว่า  หัวใจที่ไม่มีสติคอยเป็นเกราะ เมื่อถูกสิ่งกระทบย่อมแตกระเบิดดังลูกโป่ง  แต่หากเราฝึกสติหรือความรู้สึกตัวไว้บ่อย ๆ  ก็เปรียบดังการคาดเทปใสไว้ที่ลูกโป่ง เมื่อใจดวงเดิมโดนสิ่งกระทบ ใจก็จะแตกช้าลง หรือไม่แตกเลย  นั่นคือประโยชน์ทั้งปวงของสติค่ะ

การบรรยายจบลงอย่างสมบูรณ์ ขอบคุณผู้บริหารทุกท่านสำหรับเวลาอันมีค่า กับการบรรยายธรรมะหัวข้อ “ทำอย่างไรให้กายใจสมดุล” ขอธรรมะรักษาทุกท่านค่ะ

ประมวลภาพฝึกอบรม