เคล็ดลับปลูกฝังศีลธรรมในเด็ก 4 ช่วงวัย

สวัสดีวันเด็กค่ะทุกท่าน  วันนี้นอกจากอ่านบทความนี้แล้ว หลายท่านก็คงได้พาเด็ก ๆ รอบตัวไปเที่ยว ก็เพิ่มพูนประสบการณ์จากการไปเยี่ยมเยือนที่ต่าง ๆ   ส่วนหลายคนที่ไม่มีเด็กในปกครองก็คงอดมีรอยยิ้มไม่ได้เมื่อเดินผ่านกิจกรรมวันเด็กที่จัดขึ้นใกล้ ๆ ตัว

วันนี้ครูบิ๊กจึงมีหลักในการสอนสำนึกด้านจริยธรรมกับเด็กในช่วงวัยต่าง ๆ มาฝากกันนะคะ

อันดับแรกที่ผู้ปกครองทุกคนควรรู้ก็คือ  “ผู้ปกครอง” นั่นเอง คือต้นแบบด้านศีลธรรมที่ดีที่สุด ผลการวิจัยของ ศ.วิลเลี่ยม ดามอน แห่งมหาวิทยาลัยคลาร์ค วูสเชสเตอร์ รัฐเมสสาชูเซ็ต พบว่า น้อยครอบครัวมากจะให้ลูก ๆ นั่งลงแล้วสอนเรื่องศีลธรรมอย่างจริงจัง  เด็กๆ ส่วนมากจะใช้วิธี “ออสโมสิส” สิ่งที่พ่อแม่ทำให้เห็นเสียมากกว่า

ซึ่งก็สอดคล้องกับที่ คุณลารี่ วอร์คเกอร์ ผู้เชี่ยวชาญด้านการปลูกฝังศีลธรรมได้กล่าวไว้เช่นกัน

ผู้รู้ทั้งสองท่านแนะนำว่า  ในแต่ละช่วงวัยของเด็ก  พ่อแม่ควรปลูกฝังเรื่องศีลธรรมอย่างจริงจัง  ไม่ปล่อยให้เด็กเรียนรู้เอง  โดยใช้เทคนิคต่อไปนี้ในช่วงวัยที่แตกต่างกัน ดังนี้

วัยเด็ก (อายุไม่เกิน 6 ปี) :  วัยนี้ต่อมศีลธรรมของเด็กเพิ่งเริ่มต้น การสอนจึงไม่มีอะไรชัดเจนจับต้องได้ มากไปกว่า “รางวัล” หรือ “การแลกเปลี่ยน”   เช่น  หนูช่วยแม่ทำงานบ้านแล้วแม่จะ.......  แต่ในขณะที่เด็กทำสิ่งถูกต้อง พ่อแม่ก็ควรให้คำอธิบายไปข้าง ๆ หูด้วยว่า สิ่งที่เขาทำนั้น..มันมีผลดีต่อเขาและต่อครอบครัวอย่างไร  เพื่อในที่สุดเขาจะไม่ให้ค่ากับรางวัล หรือให้ค่าน้อยลงเรื่อย ๆ

วัยเด็กตอนปลาย (7-12 ปี) :  วัยนี้เด็กเริ่มมีปฏิสัมพันธ์กับครอบครัวและเพื่อนในโลกที่กว้างขึ้น  สิ่งที่ควรเน้นในวัยนี้คือ

1) การ “รู้สึก” และ “สัมผัสได้” ถึงความรู้สึกของคนอื่น  พ่อแม่จึงควรใช้คำถามว่า “ถ้าหนูโดนเพื่อนแกล้งอย่างนี้บ้าง หนูจะรู้สึกอย่างไร” 

2)  ผลของการกระทำ  ชี้ให้เด็กเห็นว่า หากเขาทำสิ่งที่ถูก ผลจะเป็นอย่างไร  และหากเขาเลือกทำสิ่งที่ผิด  ผลที่เขาจะได้รับคืออะไร

3) ปลูกฝัง “ความรู้สึกผิด” ลงไปในใจของเด็ก (พุทธเรียกว่า หิริ โอตัปปะ) หรือความเกรงกลัวละอายต่อบาป  สิ่งนี้สำคัญมาก..เพราะปราศจากความรู้สึกผิดแล้วไซร้ ก็ไม่มีเหตุผลใด ๆ ที่ต้องคำนึงถึงศีลธรรมอีกต่อไป

วัยรุ่นตอนต้น : วัยนี้เป็นวัยที่โลกของเขากว้างออกไป และอารมณ์ของวัยนี้ก็พีคที่สุดด้วย จนผู้ใหญ่ส่วนใหญ่มักจะส่ายหน้า  แต่หน้าที่ของพ่อแม่ผู้ปกครองคือต้องอดทน และเป็นเหมือนโค้ชที่จะช่วยประคับประคอง มากกว่าจะเป็นผู้จัดการชีวิตของลูก  ในด้านศีลธรรม..พ่อแม่ควรเริ่มใช้เรื่องของตัวเองเป็นตัวเปิดบทสนทนากับลูก ในลักษณะคล้าย ๆ การสารภาพบาปกับลูก  เช่น คุณแม่อาจเล่าว่า  วันนี้แม่รู้สึกไม่ดีเลยที่คิดอิจฉาริษยาเพื่อนที่ทำงาน   หรือคุณพ่ออาจเล่าว่า วันนี้หัวหน้าขอให้พ่อช่วยงานด่วนของอีกแผนกหนึ่ง ทั้งที่พ่อก็ว่างอยู่ แต่เพราะความขี้เกียจจึงปฏิเสธไป  เป็นสิ่งที่ไม่ดีเลย พรุ่งนี้พ่อจะไปขอโทษหัวหน้า  เมื่อเด็ก ๆ เห็นว่าไม่มีกำแพง ทุกคนทำผิดได้ ตัวเขาเองก็จะพร้อมเปิดอกพูดเรื่องศีลธรรมกับพ่อแม่เช่นกัน

วัยรุ่นตอนปลาย :  จริงอยู่ที่วัยรุ่นมักทำตามเพื่อนเป็นส่วนใหญ่ แต่โปรดเชื่อเถิดว่าอิทธิพลของเพื่อนนั้นผิวมาก เมื่อเทียบกับรากที่หยั่งลึกของอิทธิพลจากครอบครัว  ในวัยนี้ ประโยคที่พอแม่พูดได้ดีที่สุดคือ “จงเลือกสิ่งที่ถูก และรักตัวของลูกเองให้มาก  แต่หากลูกตัดสินใจหรือเลือกผิดอย่างไร  จงจำไว้ว่า พ่อกับแม่พร้อมที่จะเป็นที่ปรึกษาและเคียงข้างลูกเสมอ”  จงเชื่อในสิ่งที่คุณปลูกฝังเขามาตั้งแต่เด็ก และเมล็ดแห่งศีลธรรมนั้นก็จะพร้อมออกดอกผลงดงามให้คุณได้เห็นในวัยนี้เองค่ะ

หวังว่า สิ่งที่นำมาแบ่งปันกันวันนี้ คงมีส่วนช่วยในการเพาะเมล็ดพันธุ์แห่งความดีลงในใจของเยาวชนเราได้นะคะ  เพราะเด็ก..คืออนาคตของชาติ..จริง ๆ ค่ะ

fb: ครูบิ๊ก เดอะธรรมนิสต้า